Alevi inanç geleneğinde Humus ayetince (Enfal suresi, 41.ayet) taliplerin kendi gönül rızalıkları dahilinde özellikle seyit kökenli ailelerden pir olarak bağlı oldukları seyide (Mürşit, Pir, Rehber) yılda bir kez olmak üzere; pirin, talibin inançsal hizmetlerini yapmasına karşılık (İrşat etmek, görgüsünü yapmak ve ailesel ve toplumsal sorunlarını çözmek..gb) talib tarafından kendi rızalığıyla verilen maddi mevlaya çıralık denir. Buna ‘çıralık hakkı’ denildiği gibi genellikle ‘Hak lokması’ ya da ‘Hakkullah’ da denir.

Çıralık genelde sonbahar aylarının sonlarına doğru eve gelen pire gönül lokması ve rızalığının göstergesi olarak verilir. Genellikle kırsal kesimde yaşayan bu yörede çıralık, bu yörenin ekonomik üretimleriyle de doğru orantılı olarak ya tahılsal bir ürün ya da hayvancılıkla uğraşanlar için katık denilen süt ürünleri olarak seyit'e (dede) takdim edilir. Çıralığı alan Seyit ise bunu direk kendi giderleri için kullanmaz. Bunu üçe böler ancak üçte birini alıp kendi ihtiyaçlarını görür. Bir bölümünü ihtiyaç sahiplerine, yoksullara, yetimlere, esirlere ve yolda kalmış garip kimselere dağıtmakla mükelleftir. Bir kısmını da kendisinin bağlı olduğu ocağa (buraya kara kazan da denir) yollayarak aldığı çıralığı paylaştırır. (Bu son zamanlarda uygulanmasa da genellikle ser çeşme olarak ifade edilen Hacı Bektaş Veli dergâhına yollanırdı) 

Çıralık, Çeralık olarak da ifade edilir. Fakat her talipten çıralık alınmaz. Yola erkâna aykırı bir durum içerisinde olan kişilerden çıralık alınmaz. Bunlar düşkünlük kapsamında oldukları için öncelikle bunların yol erkân içerisinde görgüsünün yapılıp, düşkünlüklerinin kaldırılmasından sonra çıralıkları alınır. Çıralık, inancın ekonomik yapısını oluşturur. Seyit (mürşit, dede) ile talip arasındaki bu ekonomik sistem yine inançsal kurallarla yapılandırılmıştır.

Not: Alevi inancında Humus ayeti olarak ifade edilen Enfal suresi 41. ayet çerçevesinde çıralık önemli bir yere sahiptir. Humus, Arapça beşte bir anlamına gelir. Bu ayetle imamlar neslinden gelen seyitlere humus, Hakkullah verilir. Aile genel kazanımın beş’te birini seyit ailesi olarak bağlı olduğu seyide çıralık olarak verir. Bu ayet şu şekildedir: “Bilin ki elde ettiğiniz ganimetlerin, zenginliklerin, beşte biri Allah’a, Resul’üne ve Resul ile akrabalığı bulunan yakınlarına, yetimlere, yoksullara ve yolculara aittir. Allah her şeye kadirdir.” (Enfal-14)