­ ÇÖMEKKIRDIRAN BOĞAZI | Kültür Portalı

Çömekkırdıran Boğazı - Burdur

Türkülerimiz ve Hikayeleri
  • Çalan: Hamit Çine
  • Kayıt: Hüseyin Yaltırık – 06.07.2005- İzmir

Boğaz Havaları: bu yörede yaşayan Yörükler arasında özellikle 12-16 yaş guruplarındaki kız ve oğlanların; gırtlak kısmına baş ve işaret parmaklarını bastırmak suretiyle ses çıkarmalarına dayanmaktadır. Bu uygulama sonunda yörenin müzik kültürüne özgü sözlü veya sözsüz ezgiler üretilir. Genel olarak “boğaz” deyimi ile anıldıkları gibi Silifke dolaylarındaki Yörüklerde “hollu” , Burdur Aziziye Sarıkeçili Yörükleri’nde “hada” olarak bilinir. Aynı isimlerle türleri ve çeşitlemeleri vardır. Geleneksel Yörük kültürünün asırlardır yaşadığı ilginç örneklerden biridir. Zamanla bu ezgi tekniği bağlama, cura, üç telli, kaval ve sipsi gibi halk çalgılarına da yansıtılmıştır.

Yörede inanılan hikayeye göre; Teke Yöresinde bir çiftliğin sahibi Baltacı adında ava meraklı bir beydir. Çevrede üç telli sazı ile ün yapmış Sarıkeçili Sarı Mehmet’i yanına seyis olarak alır. Bir gün ava çıktıklarında, yayla konağında inek sağan bir Yörük kızına rastlarlar. Kız o zamanki terbiye anlayışına göre sırtını döner ve yüzünü göstermez. O zaman Bey Mehmet’e “curan ile bu kızı kendine baktırırsan sana 30 dönüm tarla var eğer yanına getirebilirsen 60 dönüm tarla ile bu kızla düğününü ben yapacağım” der. Mehmet çaldığı ezgiye devam ederken kız bir ara dönüp bakar. Mehmet 30 dönüm tarlayı kazanır. Ardından 60 dönümlük tarla için ustalığını gösterir. Ezginin en heyecanlı yerine gelince kız dizlerinin arasındaki süt dolu toprak çömleği duyduğu heyecan ile sıkıştırıp kırar ve süt dökülür. Kız koşarak gelip sazın sapına yapışır ve “yeter, yaktın beni” der. Mehmet de bunun üzerine 60 dönüm tarlaya ve Güssün’e kavuşur.

Zamanla "Çömlek Kırdıran Boğazı” öyküsü ve ezgisi yörenin her tarafına yayılır. Hamit Çine’nin Fethiye ’li büyük usta Ramazan Güngör (1970) ve Burdur’un Taşkapı Köyü’nden Sarıkeçili Gök Mustafa (1975)’dan aldığı öykü böyle bilinmekte ve anlatmaktadır.

Görüntülenme Sayısı : 2403    Eklenme Tarihi : 19 Şubat 2013 Salı    Güncellenme Tarihi : 22 Aralık 2020 Salı