Anlamı açık olmayan ve günlük kullanıma geçmemiş bulunan, mecaz ya da mecazlar topluluğudur. Bilmecenin tabiatı; bir olguyu, sözcükleri imkânsız gibi görünen bir biçimde yan yana getirerek tanımlamaktır. Eğlence, bilgi yarışması, zihin egzersizi, kültürün soru cevap yoluyla aktarımı gibi fonksiyonları olan bilmece türü, sözlü gelenek içinde, geçmişten bugüne yaşayan ve varlığını devam ettiren en önemli edebî türlerdendir.

Çorum, diğer sözel ürünler gibi, bilmece anlatma, bilmece sorma alanında da, kaynak şehirlerden biridir. Teknolojinin gelişmesi, bilmecelerde sorulan veya ima edilen mevzuları doğal olarak değiştirmiş olsa bile, özellikle genç nesil arasında, bilginin/geleneğin güncellenmesi bağlamında, bilmece/bildirmece yaşatılmaktadır. Çorum bilmecelerinden bazıları şöyledir:

• Yol üstünde kitli sandık (Mezar)
• Pat dedi pıt dedi, var şuraya yat dedi (Süpürge)
• Yol üstüne yoğurt dökülmüş, silerim gitmez süpürürüm gitmez (Ay ışığı)
• Dam üstüne deri serdim, bacaklarını geri serdim (Makas)
• Uzun oluk dibi delik (Baca)
• Osmancıktan sandık gelir sandıkçılar yapamaz, içlerinde boncuk gelir boncukçular dizemez, arasında mektup gelir değme kâtip yazamaz (Nar)
• Bir tabakta iki tavuk, biri sıcak biri soğuk (Gök, ay ve güneş)
• Yamyassıca filfillice (Mercimek)
• Alaca mezer, dünyayı gezer (Göz)
• Başı benzer eriğe, girer çıkar deliğe (Kahve dövülen dibek demiri)
• Karanlık yerde kaptan asılı (Ciğer)
• Yer altında dedem sakalı66 (Pırasa)
• Dört terkli beş değil, sudan başı hoş değil (Sabun)

Yörede derlenmiş manzum biçimdeki bilmeceler, uzun tecrübelerle işlenmiş bir estetik ve algılayış özelliği taşımaktadır.

• Ol nedir ki dört ayaklı canı yok Sanasınkim bir deridir kanı yok Günde yeni türlü güller bitirir Güllerinin bülbülü nâlânı yok Yüzbin hançer urar isen göksüne Hançere göksün gerer noksanı yok (Gergef, çevre ve işlenilen nakış) 
• Ol nedir ki cismi canı karadır Teni baştan başa pare paredir Ayağından asıyor Tanrı anı Yapışacak üstüne damlar kanı (Karadut)
• Gönül alçak yüz yerde Yüz yaram var yüz yerde Hak yarattı görmedi Ben görmüşem yüz yerde (Uyku)

Kaynak: ÇORUM’DA SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS - Yrd. Doç. Dr. M. Mete Taşlıova