­ KÖK BOYALI BAYAT KİLİMLERİ | Kültür Portalı

Kök Boyalı Bayat Kilimleri - Afyonkarahisar

El Sanatları

Bayat ilçesi, ismini Oğuzlar’ın yirmi dört kolundan biri olan Bayat Boyu'ndan almaktadır. Bayat Boyu'nun ilçeye getirdiği maddi ve manevi varlıklarından günümüze miras kalan bir gelenek de kilimciliktir. Bayat kilimleri, kirmanlarla eğrilen yünlerin kök boya ile boyanmasının yanı sıra kadınların el emeği, göz nurlarını katarak ortaya çıkardıkları şaheserlerdir. Kadınlarımız el emeğiyle dokuduğu kilimlere bir ressam, bir heykeltraş, bir kompozitör gibi özlemlerini, hasretlerini, çevreye ve doğaya bakış açılarını, acılarını, sevinçlerini hayallerini katmışlardır. Bir yandan tarihten gelen sanat zevkini yansıtırken bir yandan da kalplerinden geçenleri ilmek ilmek kilime dokumuşlardır.

Avşar Güzeli, Saçı bağlı, Bindallı, Hayat ağacı, Başaklı, Parmaklı, Asarcık, Kör çiçek, Bıtıraklı, Ejder halı, Örümcekli, Çamçalı, Seleser vb. gibi her birinin ayrı ayrı hikayesi olan kilimler dokumuşlar; burada kullandıkları desenler ve bu desenlere yükledikleri anlamlarla Türk kültürüne ve estetik anlayışına önemli katkılarda bulunarak yeni bir soluk kazandırmışlardır.

Bayat kilimlerinde kullanılan kök boya, süpürge otu, pinar, sığır kuyruğu, palamut, boyalık otu, mazı, ceviz kabuğu, vb. bitkilerden elde edilen doğal bir boya olduğu için kilimler ışığa karşı dayanıklı olup uzun yıllar rengini muhafaza etmektedir. Kök boya ile elde edilen ana renklerin yanında nohut sarısı, deve tüyü, yavru ağzı, hardal sarısı, krom kırmızısı, ördek başı yeşil, pinar yeşili vb. gibi orijinal renkler ile boyanan kilimler yıkandığı zaman asla boyası solmaz, renkleri birbirine karışmaz; aksine yıkandıkça ve kullanıldıkça renkleri canlılık kazanır. Bayat kilimleri yün ve kirman ipi kullanıldığı için makine ipi ile dokunan kilimlerden daha kaliteli ve uzun ömürlüdür.

Bayat Kilim Atölyesi kök boyalı kilim üretiminde artık uzmanlaşmış bir kurumdur. Kök boyalı Bayat kilimleri Türkiye’de, Patent Enstitüsü’nden patentli ilk kilim olup, kalitesini ispatlamıştır. Bayat’ı kilimleri ile tanınan bir ilçe haline getirerek Bayat ekonomisine ve kültürüne katkıda bulunan atölye, büyük ölçüde bu amacına ulaşmıştır. Zira bu başarılı çalışmalardan sonra Bayat İlçesi kilimleri ile tanınır hale gelmiştir.

Bayat Kaymakamlığı, kilimcilik geleneğini yaşatmak, doğal ve kaliteli kilim üretimini sağlamak için Halk Eğitim Merkezi bünyesinde kilimcilik kursları açmaktadır. Bayat merkez ve Bayat’ın on iki köyünde bu faaliyetler devam etmektedir. Bayat’ta kilimcilik faaliyetlerinin ana kaynağı olan Bayat Kilim Atölyesi 16 yıldır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı bünyesinde faaliyet göstermektedir. Atölye çalışmaları Bayat’ta genç kızların ve bayanların el emeğinin değerlendirilmesinin yanı sıra, kilimcilik sanatının öğrenilmesini ve geliştirilmesini sağlamaktadır. Ayrıca kilimlerin kök boya ile boyanması ülkemizde ve dünyada tükenmekte olan bir geleneği canlı tutmaktadır. Atölye seri üretim ve sanayi bağlamında başka bir iş olanağı olmayan ilçemizde, bayanlara iş sahası yaratmaktadır.

Görüntülenme Sayısı : 5912    Eklenme Tarihi : 06 Mart 2013 Çarşamba    Güncellenme Tarihi : 15 Eylül 2020 Salı