İşleme, beyaz ve renkli her türlü kumaşa renkli iplik ve iğne ile yapılmaktadır. işlemeli çeyiz eşyalarının evlilik törenleri sırasında sergilenerek gösterilmesi, işleme sanatının günümüze kadar gelişerek gelmesini sağlamıştır. Her parça işleme, üzerindeki renk, motif ve kompozisyonları ile ayrı bir değer taşır. Ayrıca işlemeyi yapan kişinin zevkini yansıtır. Nakışlar, elle yapıldığı gibi gergef ya da kasnak üzerinde de işlenir. Afyonkarahisar’da kullanılan işleme teknikleri arasında antika, Antep işi ajurlu, delikli, sarma nakışlar, pullu işlemeler, kanaviçe, etamin işi, çin iğnesi, dival, aplikasyon işleridir.

Kanaviçe işinin yapıldığı kumaşa kanava ismi verilir. Kanavalar pamuk ipliklerinden dokunmaktadır. Kanaviçe işlenecek kumaş teğellenir, üzerine istenilen örnek sayılarak renkli ipliklerle işlenir. işlem bittikten sonra kanava bezinin iplikleri çekilerek temizlenir. Etamin, kanaviçe gibi delikli ama kalın bir kumaştır. işleme bu kumaş üzerine ve daha kalın iplik veya pamuklu renkli ipliklerle kanaviçe tekniği ile yapılır.

Kasnak işi, kasnak veya gergefe gerilmek sureti ile işlendiğinden bu ismi alır. iğne kumaşın tersinden batırılarak yüze alınır. Motif döne döne doldurulur. Kasnak işinin tığ ile yapımına “Suzeni” adı verilir. Afyonkarahisar işlemelerinde kullanılan renklerin başlıcaları sarı, yeşil, kırmızı, mavi ve tonlarıdır. Kullanılan motifler de oldukça zengindir. Çiçek motifli gül, mor menekşe, kopma gül, karanfil, yıldız çiçeği, sümbül, dal ve yapraklar, meyve motiflerinde, üzüm, çilek, kiraz, elma gibi meyveler yaprakları ile birlikte işlenmiştir.

Karyola eteklerinde aynı motifin tekrarı ile oluşturulan bordürler işlenir. Bohçanın bir köşesine ya da dört tarafına işleme yapılır. Bütün yüzeyi kaplayacak kompozisyonlar yerine örtülerin kenarlarında bordür şeklinde işlemeler tercih edilmektedir.

Afyonkarahisar çeyiz sandığında işlemeler kadar öneme sahip olan el sanatlarından biri de danteldir. Tığ yardımı ve tek iplik sistemi ile beyaz ya da renkli ipliklerle ilmek ve zincir atılarak örülen süsleme malzemesidir. Genellikle tek bir motif veya motifler topluluğu birbirleri ile birleştirilerek uzun şeritler ya da geniş yüzeyler meydana getirir. Dantel bulunduğu ortama daha zarif bir hava vermektedir. Genç kızın çeyizinde danteller ne kadar çok ve güzel ise kıza beğeni ve övgü o kadar artmaktadır. Yörede genç kızların çeyizlerinde bulunan dantellerin kullanım alanları şunlardır; karyola eteği, karyola örtüsü, kanepe-sehpa örtüleri, masa örtüsü, kanepe yastığı, havlu kenarı. Motiflerde çeşit oldukça zengindir. Kuş, geyik, geometrik şekiller, daire, çarkıfelek, çınar yaprağı, papatya ve gül kullanılan motifler arasında yer almaktadır.

Kaynak: 20.08.2014 tarihinde AKÜ Afyonkarahisar Kütüğü kitabından alınmıştır.