Kahramanmaraş merkezde Demirciler Çarşısı'nda ve merkeze 32 kilometre uzaklıkta olan Hartlap Köyü'nde bıçakçılık yapılmaktadır. Üretilen bıçaklar il içinde ve il dışında alıcı bulmaktadır. Bıçak üretiminde çelik, tosak ağacı, boynuz, plastik ve fiber ana malzemeler olarak kullanılmaktadır. Bıçakların çelik veya demir olan kısmına “namti” denilmektedir. Namti yapımında geçmişte tren yollarına döşenen raylar kullanılmıştır. Ray demirlerinin kullanılma sebebi bu rayların üretiminde kullanılan demirin kaliteli olması ve daha keskin bıçaklar elde edilebilmesidir. Günümüzde namti yapımında ise çelik şeritler kullanılmaktadır (Y. Demir ile kişisel iletişim, 11 Eylül 2012). Çelik şerit kullanımının Kahramanmaraş’ta çelik sanayinin gelişmeye başladığı 1990’lı yıllardan itibaren arttığı düşünülmektedir.

Bıçağın sapının yapımında ise “tosak ağacı”, boynuz, plastik ve fiber isteğe göre tercih edilmektedir. Sert, dayanıklı ve işlenmesi kolay bir yapıda olan tosak ağacı, 1990’lı yıllara kadar bıçak sapının yapımında kullanılan temel malzemedir. Kahramanmaraş’ın Andırın İlçesi'nden, Düldül Dağı’ndan, Hatay’ın Erzin ve Yayladağı İlçesi'nden temin edilebilmektedir. Boynuz olarak koç boynuzu ve keçi boynuzu kullanılmaktadır. Günümüzde tosak ve boynuz saplı bıçak üretimi azalmış ağırlık olarak plastik ve fiber saplar kullanılmaya başlanmıştır. Bu malzemelerin kullanımının yaygınlaşma sebebi kolay temin edilebilmeleri ve ucuz ve seri üretime imkan vermeleridir. Plastik saplar Kahramanmaraş’ta sanayiden hazır olarak alınabilmekte ve namtilere monte edilmektedir.

Hartlap Köyü'nde eğri bağ bıçağı, maskot bıçağı, cep bıçağı, ges boy bıçak, orta boy bıçak, kurban bıçağı, meyve bıçağı, kasap bıçağı, kıyma bıçağı gibi bıçak çeşitleri üretilmektedir. Her bıçak çeşidinin yılan dili, söğüt yaprağı, böbrekli ve topak olarak adlandırılan şekilleri vardır. Ayrıca üretilen bıçakları kapanır ve kapanmaz olarak da ikiye ayırmak mümkündür (Ö.Çelik ile kişisel iletişim, 11 Eylül 2012). Köyde üretim evlerin altında bulunan atölyelerde gerçekleştirilmekte ve genelde tek usta çalışmaktadır. Köyde bulunan bıçakçıların çocukları bıçakçılığı öğrenmiş ancak geliri azaldığı için bırakmıştır. Yanlarında yetişen çırakların da birçoğu bıçakçılığa devam etmemiştir. Bu yüzden geçmişte evlerin altında 35’e kadar çıkan bıçakçı atölyesi sayısı günümüzde 10-15’e kadar düşmüştür.

Kaynak:

• ÇALIŞ, H. (2014). Kahramanmaraş'ta Geleneksel El Sanatları. Akdeniz'in Altın Kenti Kahramanmaraş. Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, 316.
• Ökkeş Çelik / Mesleği: Bıçakçı, Doğum Tarihi:1977, Doğum Yeri:Kahramanmaraş-Hartlap Köyü (11 Eylül 2012 tarihinde Hikmet Çalış tarafından yapılan görüşme kaydı)