Şehidiye Camisi ve Medresesi - Mardin
Kimlik
| Adı |
Şehidiye Camisi ve Medresesi |
| Envanter No |
. |
| Harita No |
22M-1b 1/1000 |
| Mah. Köy - Mevkii |
|
| Adres |
Şehidiye Mahallesi Ana Cadde |
| Pafta |
|
| Ada |
|
| Parsel |
|
Koruma Durumu
| Koruma Derecesi - Anıtsal |
1 |
| Koruma Derecesi - Çevresel |
|
| Koruma Derecesi - Aykırı |
|
| Bugünkü Sahibi |
|
| Bakımından Sorumlu Olması Gereken Kuruluş |
Vakıflar Genel Müdürlüğü |
Diğer Özellikler
| Yaptıran |
|
| Yapım Tarihi |
|
| Yapan |
|
| Kültür Dönemi |
|
| Kitabe |
|
| Vakfiye |
|
| Genel Tanım |
Ana caddenin güneyinde PTT karşısında yolun altında yer alır. Bir çok değişikliklerle ve son zamanlardaki onarım ve eklemelerle orjinal durumundan pek az şey kalmış olan medrese genellikle güney yönde iki nefli mescidin yer aldığı revaklı ve eyvanlı medrese şeması vermektedir. Tek katlıdır. |
Kullanım Durumu
| Koruma Durumu |
A |
| Taşıyıcı Yapı |
C |
| Üst Yapı |
A |
| Dış Yapı |
A |
| Süsleme Elemanları |
A |
| Rutubet |
B |
Ayrıntılı Tanımı
| Yapılan Onarımlar |
Yapıda uygulanan restorasyon sonrasında doğu revağı kapatılarak bu alanda yeni mekanlar oluşturulmuştur. Kuzey cephedeki eyvanı yenilerek orjinal halinden uzaklaştırılmıştır. Eyvandaki selsebil ile havuzun bağlantısı restorasyon sırasında kapatılmıştır. Yapının iç mekanları beton ile sıvanmış ve duvarlarda yoğun çimento harç kullanılmıştır. Yapının pencere ve kapı kanatları PVC ile yenilenmiştir. |
| Ayrıntılı Tanımı |
Yapıya yüksek ve derin bir niş şeklinde düzenlenmiş günümüzde sokak seviyesinin çok altında kalan bir portalden girilmektedir. Pek az kısmı korunabilmiş kitabenin yer aldığı bu portalde dış kenarda balık sırdı sütunceler yanında yuvarlak hatlı üç kollu palmetleri andıran lotus şeklinde oyma- kabartma taş işçiliği dikkat çekicidir. Portal beşik tonozla örtülü bir koridorla avluya bağlanır. Bu koridorun sol tarafındaki kapı avluya pencere açıklıkları bulunan karşılıklı iki sıra medrese hücresinin bulunduğu ikinci bir dar koridora açılır. Avlunun kuzeyinde selsebilli bir eyvan yer alır. Avlunun doğu kanadı ise zemin +1 katlıdır. Altta portali avluya bağlayan koridorun güneyinde sıralı vaziyette sekiz açıklık seçilmektedir.Bunların arkasında beşik tonozlu türbe kısmı vardır. Kuzeydeki selsebilli eyvan kemerinin doğu kenarının bir bölümü orjinal olarak günümüze ulaşmış restorasyonda tüm kemer bezemesi orjinaline benze bir şekilde tamamlanmıştır. Hiç bir iz kalmadığından doğu kanadındada revak olup olmadığı anlaşılamamaktadır. Bu kanadın özellikle ikinci katında değişiklikler yapılmıştır. Batı kanadı önde revak sırası arkada medrese mekanlarından oluşmaktadır. Yapının minaresi 1916-17 yıllarında yapılmış eklektik bir uslup göstermektedir. Üzerinde çeşitli yivler burmalı süs sütunları çifte şerefe altlıkları ile karmaşık bir görünüme sahiptir.
İki enine sahınlı ve ilk yapıldığında oldukça süslü bircepheye sahip olduğu anlaşılan cami kısmı devamlı bir değişme içindedir. 1967 ve 1968 de mekan hem doğuya hemde batıya doğru genişletilmiştir. Cephesi daha dikkat çekici elemanlara sahiptir. Bugün biri batıda diğeri doğuda beton çatılı camekanlı kapıdan girilen caminin cephesinde sonda kalan kısımda ortada bir sütuna oturtulmuş ve sarkıtlarla çok dilimliler gibi benzemiş yuvarlak kemerli iki açıklık seçilmektedir. Bunlardan sağdaki örülerek kapatılmış soldakinin içinde ise silmeli bir geç devir kemeri ile bir kapı bırakılarak kalan kısımları örülmüştür. Cephedeki diğer kapı ve açıklıklar çok geç devirlere işaret etmektedir. Yalnız dikkati çeken ikinci bir husus bu cephede bir takım bezeli taşların görülmesidir. Cami ile avlunun doğu kanadının birleştiği köşede Cami kuzey cephesinde alt alta üç değişik taş süslemesi yer alır. En üstteki sekiz kollu yıldız şeklinde silmeler içinde geometrik kufi bir yazıdır. Altta eksik olarak kesilmekte ve bir başka taş süsleme yer almaktadır. İki taş arasına işli geometrik geçme motifleri olan fakat yanlış yerleştirilmiş bulunan bu işçilik bugünkü batı kapısının üzerinde beton tavanın üstünde kalmaktadır. Burada yukarıdakinin aksine büyük bir taş ve onun geçme parçası olduğu anlaşılan ikinci bir taş üzerinde bir onikigenin ortasında altı kollu yıldız ve kenarlardan dördü üzerinde çeşitli bezemeye sahip dört altıgen işlidir. Taş dizilerinin belli ettiği gibi batıda minareye doğru olan ve bugün bir kapının yer aldığı bölüm bir geç devir uzatmasıdır. Yukarıda sözü edilen üç değişik süslemenin alt alta yerleştirilmiş olduğu kısımın hemen doğusunda bugün beton atkılı bir geçitten dar bir açıklığa çıkılmaktadır.
Kitabeler: Bin Alpi Bin Timurtaş Bin İlgazi Bin Artuk'un Medresesinin vakıflarının yazılmasını emretmesiyle başlar çeşitli vakıflar sayılır. 2- Cami kuzey cephesinde iki kemer arasında nesih iki satır. Osmanlı Kad vak'a elferag bin İmar Umdetüldehir Hacı Ahmet İbni....El Gazi....sene 1202 kadarı okundu.
Yayın Dizimi: 1-Altun Ara; Mardin'de Türk Devri Mimarisi, İst.1971 |
| Su |
VAR |
| Elektrik |
VAR |
| Isıtma |
YOK |
| Orjinal Kullanım |
|
| Bugünkü Kullanımı |
Cami |
| Önerilen Kullanım |
|
| Tescil Kararı |
21.09.1979/A-1933 |
| Yayın Dizini |
|
| Ekler |
|
| Revizyon |
|
Görüntülenme Sayısı :
760
Eklenme Tarihi :
21 Şubat 2013 Perşembe
Güncellenme Tarihi :
21 Şubat 2013 Perşembe