Hızman yada Hamzan - Osmaniye
El Sanatları
Osmaniye yöresine ait bir mutfak gerecidir. Yapılış itibariylede unutulmuş el sanatlarımızdandır. Toros Dağları'nda yetişen çiriş bitkisinin havuca benzeyen kökünden yapılır. Yaz aylarında çiriş bitkisinin kökleri kazma keser ile çıkartılır. Taş sokusunda dövülerek ezilir. Macun haline getirilir bir zemin üzerine yayılan bu macun güneşte iyice kurutulur. Sonra dövülerek çiriş unu haline getirilir. Kadınlar tarafından hızmanın isteğe bağlı büyüklüğüne göre, temiz bir bezden torba şeklinde maketi dikilir, bu maketin içine un kepeği veya temiz çocuk kundağı toprağı ile bu maket doldurulur. Ağzı bağlanır. Hazırlanan çiriş kökünün toz haline getirilen şekline bir kapta su katılarak çiriş macunu yapılır. Bu macun ustası tarafından hazırlanan bez makete yarım santim kadar katılıkta iyice sıvanarak eller suya batırılıp ıslak elle cilalanır. Küçük kağıtlar ve küçüktemiz bez parçalarından ustası tarafından makasla kesilerek elde edilen geometrik şekiller hızmanın üzerine yaş iken yapıştırılır. Üst kısmında yüksek bir yere asılarak kurumaya terk edilir.
İyice kuruyan hızmanın maket içi boşaltılır ve içine yapışan bez ağız kısmından başlayarak ustası tarafından koyun keçi derisi yüzer gibi hızmana zarar vermeden içerden yüzülerek çıkartılır. (Bu bölüme kadar olan kısmını bayanlar yapar) Hızmanın ağzına ardıç, çam veya sedir ağacından erkekler tarafından estetik bir ahşap kapak yapılır. Eskiden kırsal kesimlerde bidon,kavanoz tekne kutu gibi araç gereçler az olduğundan yapıla bu hızmana tereyağı, erinik yağ, süzme bal, pekmez gibi yiyecekler konularak yiyecekler uzun süre saklanırdı. Çiriş bitkisi Toros Dağları'nda Osmaniye, Kadirli ve Sumbas yaylalarında halen yetişmektedir. Bahar aylarında çirişin üst yaprakları toplanarak yemek yapılmaktadır. Ayrıca çiriş tozu yapıştırıcı olarak da ayakkabıda kullanılmaktadır.
Kaynak: Osmaniye İl Kültür Turizm Müdürlüğü Arşivi
Görüntülenme Sayısı :
11564
Eklenme Tarihi :
28 Ocak 2013 Pazartesi
Güncellenme Tarihi :
08 Eylül 2020 Salı