­ TOKAT YÖRESİNDE GİYİLEN ERKEK KIYAFETLERİ İLE AKSESUAR VE TAKILARI | Kültür Portalı

Tokat Yöresinde Giyilen Erkek Kıyafetleri ile Aksesuar ve Takıları - Tokat

Giyim Kuşam

Başa Giyilenler:

  • TERLİK: Bez, pamuklu dokuma veya beyaz etaminden tepesi büzdürülerek hazırlanır. Üzeri renkli nakış iplikleriyle zikzak formlarda, baş çevresi ise 4-5 santim eninde işlenir. Nakışlar arasına küçük püsküller dikilir. Tepesine renkli birkaç püskül bir arada dikilip ortasında uçları püsküllü üç boncuk sallandırılır.
  • FES: Kırmızı renklidir, yünden, keçeden yapılır. Çevresine kırmızı, yeşil, sarı renkli ipek poşu sarıldıktan sonra püsküllü uçları sağ ve sol tarafa sarkıtılır.

Bedene Giyilenler:

  • İŞLİK GÖYNEK: Zıvganın üzerine yeleğin altına giyilen bir giysidir. El dokuma tezgahlarında sarı, kırmızı, beyaz ipliklerle 40-45 santim genişliğinde yol yol dokunan kumaşlardan veya üzerine siyah baskı yapılarak hazırlanan kumaşlardan beden ve kol ek parçalarla genişletilir. Genellikle üçgen şeklinde olan bu parçalar kuş veya muska şeklini alır ön ve arka beden tek enden bütün olarak dikilir. Kol dokumanın yarı eninden düz kesilir ve bedene tutturulur yaka sonradan açılı. Boyu kalça hizasındadır. Önü açık ve düğmelidir, kolları uzun ve manşetlidir. Öndeki ilik düğmelere yakın mesafelerde ince pililer vardır. İki parmak genişliğinde yakası vardır. Yaka kenarları kol kenarları ve ilik kısımları kırmızı renkli veya siyah renkli su taşıyla süslüdür.
  • ABA: Dokuma tezgahlarında 40-45 santim genişliğinde yünden dokunan ve kalın olan bir kumaştır. Omuzu dikişsiz (kesiksiz) çalışıldığından ön ve arka bedenler beraber kesilir. Boyu kalçaya kadar uzun ve yanları yırtmaçlıdır. Kol altından itibaren etek ucuna kadar yan bedene ek parça ile genişlik verilir. 2-3 parmak genişliğinde yakası olan abanın önü hafif kruvaze kesimlidir. Birit düğme ile kapatılır. 2 yanda aplike cepleri vardır, kolları uzun olup, bilek hizasındadır. Oyuntusuz düz kol takılışı tekniği uygulanır. Kol altına kuş dikilerek rahat hareket sağlanır, kol ucuna da yırtmaç yapılır ve biye-ilik ile kapatılır. Önü kapatan ilik düğmeye yakın mesafeye, yaka ucu ve etek ucu arasında kalan kısma 2-3 sıra, kolların üst tarafına 4’er ince pili yapılır. Eskiden mervür yerine kaytan dikilerek süslenirdi. Kol ağzı ve yaka kenarına kaytan geçirilerek veya makine dikişi ile süsleme yapılmaktadır. Yine ön ve arkada kendi kumaşıyla roba yapılar, kol ucuna ve cep kapaklarına dilimli parçalar dikilip, makine dikişi ile süslenir rengi siyah ve kahverengidir.
  • CEPKEN: Koyu renk kadife veya çuha kumaştan yapılır. Çocuklar tarafından giyilen bir giysidir. Boyu bele kadardır, kolları uzundur. Kol ve bedenin birleştiği kısma kuş ilave edilir. Bedenin önü açık olup belden sonrası yuvarlaklaştırılarak etek ucuyla birleştirilir. Bedenin ve kolun kenarlarına kaytan ve şerit harçlar geçirilerek süslenir. Arka ve ön beden çeşitli harçlarla desenlendirilerek süslenir.
  • YELEK: Gömleğin üzerine giyilen bir giysidir. Aba ve zıvganın kumaşından dikilir, içi astarlıdır, önü ilik ve düğme ile kapatılır, yaka kısmı omuzdan itibaren göğse kadar “U” şeklinde oyuntuludur. Kolsuzdur, sağ ve sol tarafında cepleri vardır abanın altına giyilir.
  • ZIVGA: El dokuması depme tekniğiyle dokunan 40-45 santim genişliğindeki siyah ve kahverengi renkli bir şayaktır. Ağ kısmı yukarıda ve oyuntuludur. Ağ oyuntu uzunluğuna 80-90 santim (ön+arka) boyunda ve 40-45 santim eninde bir parça geçirilir, böylece zıvganın ağı bele kadar genişletilmiş ve geniş bir potur oluşturmuş olur. Belde meydana gelen bolluk 4 santim genişliğinde uçkur ile büzülür ve uçkur geçirilir. Zıvganın baldır ve paça arasındaki bölümü 40-45 santimlik dokunan kumaşla çalışıldığından dardır. Yanlarında bel kalça arasında cepleri vardır. Yan dikişlerinin üzeri, cep ağızları ve paçanın iç tarafı zıvganın renginde ipek kaytanla süslüdür. Bazı kesimlerde şalvarada rastlanmakta Erbaa İlçesi'nde kilot pantolon, Reşadiye İlçesi'nde ise zıvganın ön diz kısımları mavi renkli şeritlerle zikzaklı süslemelidir.
  • ZIVGA BAĞI: Çarpana sistemi ile kırmızı, mavi, yeşil, sarı kök boyalı iplerle 2 santim genişliğinde ve 120 santim uzunluğunda dokunan her iki ucu çeşitli renk ponponlarla ve boncuklarla boğumlu bir şekilde süslenen ve bele bağlanan bir kolondur.
  • KUŞAK: Erkek kıyafetinde üçgen yapılarak bir karış genişliğinde kalıncaya kadar katlanan kuşağın ucu sol tarafta sıkıca tutulup diğer ucu sağ taraftan çevrilerek bele sarılı kısmın üst tarafına sıkıştırılır. Beli sıkı ve dik tutmaya yarar. Kırmızı, yeşil, sarı renklerden oluşan çizglili desenli ve kare biçiminde bir dokumadır.
  • MENDİL: Kırmızı veya beyaz zeminli baş örtüsünden küçük bir kumaştır. Kenarları pul ve boncuklarla süslü olup üçgen katlanarak damat sırtına tutturulan mendilin üçgen kısmı kaneviçe tekniği ile çeşitli çiçek motifleriyle işlidir.
  • PARA KESESİ: Çeşitli renk ipliklerle ve sık iğne tekniği ile örülen kenarları bağcıklarla büzülen bağcık iplerinin uçları parça kumaşlarla zenginleştirilen bir aksesuardır. Para kesesi kuşağın içine sokulur, bağları dışa sarkıtılarak kullanılır.
  • KÖSTEK: Genellikle saatlerin ucuna takılan altın, gümüş ve çeşitli madenlerden yapılan bir zincirdir. Yeleğin ön ceplerinde iki sıra olarak göğüs boşluğuna sallandırılır.

Ayağa Giyilenler 

  • ÇARIK: Tuz veya şap ile terbiye edildikten sonra kurutulan manda veya öküz derisinden yapılan çarık için en makbul deri mandanın sırt kesiminden elde edilir. Deri ayak altından başlayarak parmak üstlerini örtecek biçimde toplanır yanlarına delikler açılır, bu deliklerden geçirilen ince sırımlarla ayağa giyilen çarık bağlanır. Çarık yalınayak giyilmez, Çarık giymeden önce çorap giyilir. Ayrıca bağsız olan çarıklarda bağ yerine toka geçirilerek tokalı çarık diye adlandırılan çarıkta giyilmektedir.
  • YEMENİ-ÇAPULA: Koyunun kuyruk altında bulunan tüysüz derisi kullanılarak yapılan konçlu ve kaba görüntülü bir giysidir.
  • ÇORAP: Kırmızı, mavi, yeşil, turuncu renkli kök boyalı yün iplerle beş şişle örülen çorapların değişik motifleri vardır. Bağcıkları püsküllüdür, boyu dize kadardır, zıvganın paçaları çorabın içine sokulur, çoraplar ayrıca beyaz yün iplerle kendinden motifli olarak dokunmaktadır. 
  • DOLAK: Beyaz yünden ince bir şekilde dokunan dolağın üzeri çeşitli desenlerle işlenerek süslenmiştir. Kış mevsiminde çorap üzerine parmak ucundan başlayarak sarılan ve uçlarındaki ipliklerle bağlanan bir giysidir.
Görüntülenme Sayısı : 11097    Eklenme Tarihi : 08 Şubat 2013 Cuma    Güncellenme Tarihi : 30 Eylül 2020 Çarşamba