­
Üsküdarlı Osman
(1866 - 1921)

1885’te Mekteb-i Harbiye’den mezun olan Üsküdarlı Osman, Tıbbiye İdadisi resim öğretmeni olan Süleyman Seyyid’in yardımcılığına tayin edildi, onun yanında olgunlaştı. 1914 yılına kadar öğretmenlik yapan sanatçı, resimlerinde fotoğrafa bağlı gerçekçi bir anlayışı benimsedi. Başarıları dolayısıyla 5. Dereceden Osmani nişanı ile taltif edildi.

Sümbül Efendi Dergâhı, TÜYB, 73x92 cm

Üsküdarlı Osman tarafından resmedilen yağlıboya resim, Sünbül/Sümbül Efendi Camisi avlusunu betimler. Külliyenin ana yapısı olan ve tekkenin tevhidhanesi olarak da kullanılan cami, Bizans döneminde manastır kilisesi olarak inşa edilmiştir. Sağda, sarı ve beyaz boyalı, mermer sütunlu, yuvarlak kemerli ve kitabeli cephesiyle caminin avluya bakan görünüşü yer alır. Camiye çevrilirken büyük onarım geçiren yapının önünde, yamuk planlı geniş bir avlu vardır.

Külliye avlusu içinde, Emine Hanım Sebili’nin önünden bakış sunan resimde, şadırvan, türbeler, çeşmeler ve yapıların gerisinde büyük ağaçlar görülür. Solda, kurşun kaplı örtüsüyle, sekizgen planlı mermer şadırvan ve gerisinde pek seçilememekle birlikte, Şeyh Nureddin Efendi Türbesi yer alır.

Resimde ortada görülen yapılar türbelerdir. Burada, koca bir ağacın devrilmemesi için ağaç direklerle desteklendiği görülür. Bu ağaç, bugün de var olan Zincirli Servi’dir. Cami ile Zincirli Servi arasında görülen parmaklıkla çevrili alan ise Bizans imparatoru Konstantin’in müslüman olduktan sonra Sıdıka adını alan kızı Katerina’nın gömülü olduğu söylenen yerdir.

Kaynaklar: 

Ankara Resim ve Heykel Müzesi / Editör Zeynep Yasa-Yaman, Fotoğraflar: Sıtkı Fırat, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2012

Türk Resminde İstanbul’un Mimarlık Örnekleri 1860-1960, Gül Sarıdikmen, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, 2007