Priene Antik Kenti, Samsun Dağı’nın (Mykale) güney yamacında, Aydın’ın Söke ilçesinin 15 kilometre güneybatısında yer almaktadır. İon Birliği'nin bir üyesi olan kent hakkındaki ilk bilgilere, antik kaynaklarda MÖ 7. yüzyılda rastlanmaktadır.
Kent, MÖ 4. yüzyılın ortalarında Miletli Hippodamos’un kendi adıyla bilinen planı esas alınarak yeniden inşa edilmiştir. Priene, Bizans döneminde piskoposluk merkezi haline gelmiştir. Menderes Nehri’nin getirdiği alüvyonlar nedeniyle denizden gittikçe uzaklaşan kent, zamanla önemini yitirmiştir. Priene’nin MS 13. yüzyılda tamamen terkedildiği bilinmektedir.
Official Turkish Museums
Kentin sarp bir kaya üzerine kurulması, saldırılara karşı korunmasında avantaj sağlamıştır. Priene, Antik Çağ’dan günümüze kadar en iyi korunan şehir planlama örneğidir. Bu yönüyle, Anadolu'da şehir planlamasının gelişimini anlamak ve modern planlama çalışmaları için bir model olarak oldukça önemlidir. Antik kent merkezinde dönemin ünlü mimarları tarafından inşa edilen ve şehir planına ustalıkla yerleştirilen çok sayıda anıtsal yapı bulunmaktadır.
Kentin en önemli yapıları arasında Demeter Tapınağı, Athena Tapınağı, agora, Zeus Tapınağı, bouleuterion, yukarı gymnasion, aşağı gymnasion, Mısır Tanrıları Tapınağı, Büyük İskender’in evi, Bizans kilisesi ve nekropol alanı sayılabilir. Kentin bir diğer önemli yapısı olan tiyatro, MÖ 350 yılında inşa edilmiştir ve 5 bin kişilik kapasiteye sahiptir.
Official Turkish Museums
Bunların yanında, Geç Klasik ve Helenistik dönemlerden kalma, türünün en iyi korunmuş örneklerden biri olarak Priene'nin evleri, yerleşim tarihi hakkında önemli bilgiler sunmaktadır. Kent bu yönüyle "Anadolu’nun Pompei'si" olarak tanımlanmaktadır.
Priene Arkeolojik Alanı, 2018 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesine eklenmiştir.
Kaynaklar:
Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü.
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü. “Priene Arkeolojik Alanı (Aydın) [2018]”