Kümbet Camisi,
Kars Kalesi'nin güney eteğinde ve Evliya Camisi’nin kuzeyinde yer alır.
MS 932-937 yılları arasında Bagratlı Krallığı döneminde yapılmış bir Ermeni kilisesi olup 1064 yılında Selçukluların Kars’ı fethetmesiyle birlikte camiye dönüştürülmüştür. Havariler Kilisesi veya On İki Havariler Kilisesi olarak da bilinir.
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
19. yüzyılda bölgenin Rus hakimiyetine girmesiyle cami, Rus Ortodoks kilisesi olarak kullanılmıştır. 1918 yılında gerçekleşen Türk hakimiyeti ile birlikte yeniden camiye çevrilmiş; 1964-1981 yılları arasında Kars Müzesi olarak hizmet vermiştir. Günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.
Tufan Bilir
Yapının tasarımı, merkezi haç planlıdır. Kubbe kasnağında, Hz. İsa’nın havarilerini temsilen işlenmiş on iki insan figürü bulunur. İç mekandaki köşe kemerlerinin kilit taşlarına işlenen boğa, kartal, insan ve hayvan figürleri dikkat çekicidir.
Kaynaklar:
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Kars İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, “Rota Kars” broşürü