Xanthos - Letoon

Tarihi MÖ 3000’lere kadar uzanan Xanthos’un, Antik Çağ’da Likya’nın en büyük idari merkezi ve başkenti olduğu bilinmektedir. Xanthos ile birlikte 1988 yılında UNESCO Dünya Kültür Miras Listesi’ne dahil olan Letoon ise bu dönemin en önemli dini merkezlerinden biridir. Xanthos ve Letoon içerdikleri arkeolojik değerler açısından dünya mirasının önemli öğeleridir. Aralarında yaklaşık 4 kilometrelik bir mesafe bulunan yerleşimlerde, Likya dilindeki en uzun ve önemli metinlerin görülebileceği taş yazıtlar yer almaktadır.

Troya Savaşı’nda Prens Hektor’a yazdığı şiir ile cesaret veren Sarpedon’un yaşadığı Xanthos, Fethiye’ye 46 kilometre uzaklıkta, Eşen Çayı’nın ayırdığı Muğla-Antalya il sınırında Kınık beldesinin yakınında bulunmaktadır. MS 68-70 tarihleri arasında inşa edilen ve poligonal örgülü kesme taşlardan yapılmış olan Dipylon, kentin güney girişini oluşturur. 2200 kişi kapasiteli Xanthos Tiyatrosu, Hellenistik Dönem’de yapılarak Roma Dönemi’nde yenilenmiştir. Tonozlu girişleri, yarım daire orkestrası ve theatron ile bir bütün oluşturabilecek sahne binası Roma Devri özellikleridir. Tiyatronun kuzeyindeki dört yanı portikolarla çevrilmiş kare meydan Roma Agorası’dır.

1840 yılında keşfedilen Letoon kutsal alanında otuz altı oturma sıralı tiyatro, bazilika, yazıtlar, üç tapınak, imparatorluk kült binasına bağlı yuvarlak bir portiko ve L biçiminde bir stoa bulunmaktadır. Leto’nun tanrısal ikiz çocukları Apollon ve Artemis anneleriyle birlikte birer tapınak ile onurlandırılmıştır. Bu tapınaklardan en büyüğü batıda bulunan ve peripteros tarzında yapılmış, 30,25 metre x 15,75 metre ölçülerindeki Leto Tapınağı’dır.

Doğuda Dor tarzında yapılmış 27,90 metre x 15,07 metre boyutlarındaki Apollon Tapınağı yer almaktadır. Likya mezarlarında tasvir edilen evlere benzeyen Apollon Tapınağı’nın içindeki temeller ahşaptan yapılmış olmaları dolayısıyla dikkat çekmektedir.

Her iki tapınağın ortasında yer alan ve diğerlerine göre daha küçük olan Artemis Tapınağı ise 18.20 metre x 8.70 metre boyutlarındadır. Su seviyesinin Antik Dönem’den beri yükselmesi nedeni ile yapıların alt kısımları bugün sular altındadır. 

UNESCO Dünya Miras Listesi’ne Alınma Tarihi: 1988 
Liste Sıra No: 484

Yeri: Akdeniz Bölgesi, Antalya - Muğla
Kategori: Kültürel

Fotoğraflar: Umut Özdemir