Manastır Vadisi, içerisinde bulundurduğu 28 kilise, 2 yeraltı şehri ve yüzlerce kaya oyma mekân ile Ihlara Vadisinden sonra bölgedeki en önemli vadidir. 5.5 Kilometre uzunluğundaki Manastır Vadisinde; Kilise Cami, Sivişli Kilise, Koç Kilise, Çömlekçi Kilise, Kalburlu Kilise ve Kömürlü Kilise öne çıkan tarihi yapılardır. Bununla beraber vadi içerisinde ziyarete kapalı çok sayıda kilise, şapel, kaya oyma mekân ve dini yapı bulunmaktadır. Tarihi özelliklerinin yanı sıra muhteşem bir doğal güzelliğe sahip olan Manastır Vadisinde güçlü bir yaşamın izleri de görülmektedir. Roma, Bizans dönemlerinin derin izlerini taşıyan Manastır Vadisi aynı zamanda güzel bir trekking alanıdır. Vadiye gelen ziyaretçiler Kömürlü Kiliseden sonra 4 Kilometre daha yürüyerek önce Sivrihisar Kalesine, oradan da Kızıl Kiliseyi ulaşabilmektedirler.
Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Kapadokya, MS 17 yılında Roma İmparatorluğu topraklarına katılmıştır. MS 2. yüzyıla kadar çok tanrılı dinin hâkim olduğu bölgede köle durumunda olan halk arasında Hristiyanlık hızla yayılmaya başlamıştır. Hristiyanlığın yayılmaya başladığı ilk dönemlerden Büyük Konstantin’in bu dini resmi din ilan etmesine kadar geçen sürede (313), bölgede yaşayan Hristiyanlar ciddi eziyet ve baskılara maruz kalmışlardır. Bu nedenledir ki Kapadokya’da yaşayan Hristiyanlar bölgenin fiziki özelliklerini de kullanarak korunaklı ve ibadetlerini gizlice yapabilecekleri kaya oyma mekânlara yönelmişlerdir.
7. yüzyıldan itibaren başlayan Arap akınları sırasında Kapadokya tampon bölge durumundadır. 9. yüzyıl başlarında Hristiyanlar arasında başlayan İkonoklazm (Tasvir Yasağı) anlayışı Kapadokya’da etkili olamamış, tasvir yasağına karşı çıkan din adamları bölgede yoğunlaşırken, kaya oyma kiliselerde de figürlü tasvirler devam etmiştir. 11. yüzyılın sonlarından itibaren bölge Türk hâkimiyeti altına girmiş ve burada yaşayan Hristiyanlar ibadetlerini serbestçe sürdürmüşlerdir. Güzelyurt ve çevresi 1924 yılında yapılan nüfus mübadelesine kadar, Türk ve Rumların bir arada yaşadığı belde olma özelliğini korumuştur.
Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Manastır Vadisi ilk manastır yaşamının izlerini saklamaktadır. Nenezili (Bekarlar) Din Bilgini Aziz Gregorius Theologos, 4. yüzyılda Güzelyurt’u merkez edinerek Hristiyanlığın Anadolu’da yayılmasını sağlamıştır. Vadide yer alan 28 kilisenin 17’si tek, 7’si çift, 1’i üç nefli, 1’i serbest haç planlı, 2’si Kapalı Yunan Haç’ı planlıdır. Kapadokya Bölgesinde tespit edilmiş 7 ana plan tipinin 5’i Güzelyurt’taki kiliselerde görülmektedir.
Manastır Vadisi 1988 yılında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararıyla Kentsel, Doğal ve Arkeolojik Sit Alanı olarak tescillenmiştir.
Kaynak: Aksaray İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Ören Yeri
Kültür Turizmi
Yeni, Cevizli Sk., 68500 Güzelyurt/Aksaray
Yeni, Cevizli Sk., 68500 Güzelyurt/Aksaray