Van Ovası'nda doğu-batı doğrultusunda uzanan kaya kütlesi üzerine inşa edilmiştir. Kayalık 20-120 metre arasında değişen genişlikte, 1800 metre uzunluğunda ve 100 metre yüksekliğinde doğal bir kütleye sahiptir. Güneyden sarp ve dik, kuzeyden meyilli topografik bir özellik göstermektedir. Üç bölümlü kalenin kuzeydeki çıkış yolu batıdan doğuya doğru hafif rampa şeklindedir. Tuşba adıyla uzun süre Urartu Devleti'nin başkentliğini yapan şehrin kalesi, Urartu kralı I. Sarduri tarafından M.Ö. 840-825 tarihleri arasında kurulmuştur. Kalede Urartular'dan kalma Madır (Sardur) Burcu, Analı-Kız Açık Hava Tapınağı, I. Argişti, kurucular, Menua ve II. Sarduri kaya mezarları, Bin Merdivenler ile ana kayaya oyulmuş sur duvar yatakları ve sur duvarları bulunmaktadır.

Kalede Urartular'dan sonra Osmanlı'ya kadar Pers yazıtı dışında herhangi bir kalıntı gelmemiştir. Doğu tarafindaki sur ve kuleler, kuzey batıya bakan kale giriş kapısı, tahkimat ve diğer beden duvarları, Yukarı Kale, Süleyman Han Cami ve minaresi ile askeri amaçlı kerpiç ve taştan çeşitli yapılar, Osmanlı Dönemi'nden kalmadır. Tahkimatı sağlayan beden duvarları, burçlar ve kuleler moloz taş, kerpiç ile kesme taş malzeme ile yapılmıştır. Bu duvar ve tahkimatlar kuzeyden kalenin siluetini oluşturmaktadır. Osmanlı Dönemi'nde kale tamamen askeri amaçlı olarak kullanılmıştır. Asıl şehir kalenin güneyinde kurulmuştur. Burası da surlarla çevrilmiş, 1915’ten sonraki tahrip olmuş haliyle günümüze ulaşmıştır.

Kaynak: Van İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Tarihsel Değerler Envanteri

Van Gezilecek Yerler