Sakarya’da düğün, sünnet, bayram, toplantı gibi özel günlerin vazgeçilmez yemeği Keşkek’tir. Keşkek yapımı ayrı bir ustalık ve maharet gerektirmektedir. Yörede yaşayan halk “düğüne gidiyoruz” yerine “keşkek yemeğe gidiyoruz” sözünü yaygın biçimde kullanmaktadır. Ülkemiz genelinde keşkek yapılmasına rağmen Sakarya’nın özellikle Kaynarca İlçesinde keşkek yapımında büyükbaş hayvan eti yerine sadece tavuk etinin kullanılması ve yine buraya özgü olarak hazırlanan kızdırılmış tereyağı ve dartının, keşkeğin üzerine konularak servis yapılması burada yapılan keşkeğe ayırt edici bir özellik kazandırmıştır.
Keşkek İçin Gerekli Malzemeler Nelerdir?
- Süt (dartı yapmak için) 4-5 Litre
- Tavuk 1 adet
- Aşurelik Buğday 1/2 kilogram
- Tuz 1-2 Tatlı Kaşığı
- Su 1,5 Litre (6 Su Bardağı)
- Tereyağı 2 Yemek Kaşığı
- Karabiber Çay Kaşığının Ucuyla
Keşkek Nasıl Hazırlanır?
Dartı: Keşkekte kullanılan “dartı” şöyle yapılmaktadır. Süt kaynatılmadan bir süre bekletilir. Daha sonra üzerinde oluşan yağlı tabaka alınarak bir tencerede biriktirilir. Tencere içindeki hafif yağlı tabaka ocakta kısık ateşte kırmızılaşıncaya kadar kaynatılır. Gözenekli bir şekil alınca ateşten alınır. Bir kap içine boşaltılarak donması beklenir. Yağlı bölüm üste, tortu altta kalacak biçimde donan malzeme; keşkek dışında kahvaltılarda ve makarnalarda sos olarak da kullanılır. Ayrıca geçmiş yıllarda yoğurdun üzerinde oluşan kaymağın alınmasıyla da “dartı” yapılmakta iken günümüzde çoğunlukla süt üstünden alınarak yapılan “dartı” kullanılmaktadır.
Keşkek: Kılçıklı sivri beyaz (döğme-dövülerek kabuğu çıkarılmış buğday) aşurelik buğdaydan yapılır. Yöre halkı bu buğdaya “çiğ” demektedir. Keşkek yapılmadan bir gün önce buğday akşamdan yıkanarak ıslatılır ve biraz kabarması sağlanır. Ertesi gün ise hazırlanan tavuk iyice pişinceye kadar yaklaşık bir buçuk saat suda haşlanır. Tavuk haşlandıktan sonra bir kepçeyle tencereden alınır. Diğer tarafta akşamdan hazırlanan buğday tavuk suyuna atılır ve bir iki kez tahta kaşıkla çevrilerek ocakta kaynatılır. Suyu az ise üzerini bir parmak örtecek kadar su ilave edilir ve yeterince tuz konulur. Önceden haşlanan ve soğuması için tencereden alınan tavuk kemiklerinden ayıklanır, ince ince didiklenir ve küçük parçalar halinde kaynatılan buğdayın içine katılır. Kaynatılan malzeme tahta kaşıkla ezilerek buğdayla etin birbirine yedirilmesi sağlanır. Bu aşamada çay kaşığı ile karabiber konulur. Tahta kaşıkla iyice ezilerek koyulaşan ve kıvam alması sağlanan tavuk ve buğday servis tabağına alınır. Diğer tarafta bir tavanın içine tereyağı ve “dartı” konulur ve ikisi birlikte ısıtılır. Tereyağı ve “dartı” iyice eriyip karışınca bu karışım hazırlanan keşkeğin üzerine dökülerek sıcak servis yapılır.
Kaynak: Sakarya'nın Yemek Kültürü, Sakarya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları 2008