Urfa (Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavı, Urfa yöresinde; kuzu eti, yarılmış nohut ve kuru üzümün, pekmezle birleştirilerek beyaz pilav üzerine serilmesi ile yapılan pilavdır. “Üzleme”, pilavın üzerine konulan karışımın adıdır. Urfa (Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavı, uzun zaman alan, zahmetli ve özellikli üretim yöntemi, ustalık gerektirmesi ve lezzetiyle tanınmıştır. Farklı lezzeti ve sunumu ile son derece özel bir davet yemeği olan Urfa (Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavı, Şanlıurfa’da; bayram, süpha ve hac yemeği (hac vazifesini yerine getirerek dönen kişinin kendisini ziyarete gelenlere ikramı) olarak zerde(yöresel tatlı) ile birlikte sunulur.
“Süpha”; Şanlıurfa düğünlerinde verilen yemeklerin genel adıdır. Kalabalık misafirlere sunulan yemeğin amacı akrabaları ağırlamanın yanında ihtiyaç sahiplerine de ikram etmektir. Kuzu içi kaburga, üzlemeli pilav; tatlı olarak da zerde verilir.
Malzemelerin özellikleri:
Ürünün üretiminde kullanılan tüm bileşenler Türk Gıda Kodeksine uygun olacaktır.
Sadeyağ: Şanlıurfa yöresinde üretilen tereyağı kullanılmalıdır. Şanlıurfa’da sadeyağ bu yörede yetiştirilen İvesi cinsi koyunun sütünden yapılmaktadır. Sadeyağ, su ve yağsız kuru madde unsurlarının tamamına yakın bölümü uzaklaştırılmış, ağırlıkça en az %99 oranında süt yağı içeriğine sahip tereyağıdır.
Et: Şanlıurfa yöresinde yetiştirilen İvesi cinsi koyunun erkek kuzusunun eti kullanılır.
Üzüm: Çekirdeksiz ve sarı renkteki kuru üzüm kullanılır.
Pirinç: Karacadağ Pirinci veya baldo pirinç kullanılmalıdır.
Üzmeli Pilavı İçin Gerekli Malzemeler Nelerdir?
6 kişilik Urfa (Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavında kullanılan malzemeler:
Pilav için:
500 gr. pirinç
150 g sadeyağ
3 g tuz
1,2 litre kaynamış su
Üzleme için:
500 g çekirdeksiz sarı kuru üzüm
220 g nohut
300 g orta yağlı kuşbaşı doğranmış et
340 g üzüm pekmezi
40 g sadeyağ
Üzlemenin Yapılışı:
12 saat önceden ıslatılan nohutların kabukları soyulur, diğer bir ifadeyle “mükaşşer edilir” ve ortadan ikiye ayrılır. Et ise fındık büyüklüğünde doğranarak kendi yağında kavrulur. Kabukları ayıklanan ve ikiye ayrılan nohutla birlikte bir tencerede su ilavesiyle iyice pişirilir, 30 dakika pişen, suyu çektirilen etli nohut karışımına; sap vb. yabancı maddeler temizlenerek yıkanıp bir saat suda bekletilmiş ve suyu süzülmüş kuru üzüm, pekmez ve sadeyağ da eklenerek kaynatılıp ateşten alınır. Bu karışıma 20 g toz şeker de eklenebilir. Hazırlanan bu karışım “üzleme” adını alır.
Pilavın Yapılışı:
Pirinçler ayıklanıp yıkanır. Sadeyağ tencereye koyulup kızdırılır. Pirinç eklenip kısık ateşte tahta kaşıkla şeffaflaşana kadar karıştırılarak kavrulur. Tuz ve kaynamış sıcak su eklenir. Piştikten sonra 1-2 saat demlenmeye bırakılır.
Urfa(Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavın Sunumu:
Dinlendikten sonra yavaşça karıştırılan pilav servis tabaklarına alınır. Hazırlanan “üzleme”, pilavın üzerini örtecek şekilde serilir, yöresel tatlı olan zerde ile birlikte ikram edilir.
Urfa(Şanlıurfa) Üzlemeli Pilavı’nın ünü, Şanlıurfa ili sınırları içerisinde yetiştirilen İvesi cinsi koyunun sütünden yapılan sadeyağın, tercihen Karacadağ volkanik havzasında üretilen Karacadağ Pirincinin ve İvesi cinsi erkek kuzunun etinin kullanılması ile bu malzemelerin ustalık içeren yöntemle hazırlanarak bayram, düğün, hac dönüşü ikramı gibi önemli etkinliklerde/törenlerde geleneksel olarak sunulmasından kaynaklanmaktadır.
Kaynak: Şanlıurfa İl kültür ve Turizm Müdürlüğü