Çavuştepe Kalesi, Van’ın Gürpınar ilçesinde, Bol Dağları’nın batı ucunda yer almaktadır. Aşağı ve yukarı kale olmak üzere iki bölümden meydana gelmiştir. MÖ 764-734 tarihleri arasında Urartu Kralı II. Sarduri tarafından kurulmuştur. Kale, Urartu dilinde Sardurihinili yani Sarduri’nin kurduğu kent olarak adlandırılmıştır.

 

 

Aşağı kale, tepenin sırtında 800 metre uzunluğunda bir alanı kaplamaktadır. İki tarafta uç kale yöntemiyle yapılmış surları dikkat çekmektedir. Düzgün kesilmiş kalker bloklarıyla inşa edilmiş surlar doğrudan ana kayaya oturmaktadır. Aşağı kalenin önemli yapıları arasında doğudan batıya doğru sıralanan ahır yapıları, depo binaları, tapınak, saray binaları ve sarnıçlar yer almaktadır. Tapınak, aşağı kalenin en yüksek noktasındadır. Tanrı İrmuşini adına inşa edilmiş olan tapınağın çivi yazılı kitabesi bulunmaktadır. İrmuşini Tapınağı’nın kapısı doğu tarafındadır ve cephesi bazalt taşlarından yapılmıştır.

 

 

Yukarı kale, aşağı kaleden 30 metre yükseğe kurulmuştur. İçerisinde Tanrı Haldi adına yapılmış bir tapınak ile Haldi Tapınağı ile ilişkili dinsel mekânlar bulunmaktadır. Etrafında iri blok taşlarla örülmüş surları mevcuttur.

 

Kalenin yaklaşık 1 kilometre kuzeyinde ise nekropol alanı yer almaktadır. Burada gerçekleştirilen arkeolojik kazılarda, Urartu ölü gömme gelenekleri hakkında önemli bilgiler edinilmiştir.

 

 

Kale, Urartu Krallığı’nın en parlak döneminde yapıldığından, Urartu mimarisinin görkemini yansıtır. Günümüze kadar sağlam olarak gelen 5-6 metre yüksekliğindeki kale duvarları, ana kayaya yapılan su sarnıçları, su biriktirme yapısı, kült merkezi, kaya poterni, tapınak ve saray yapılarında görülen özenli işçilik krallığın gücünü göstermektedir. Kalenin bir diğer önemli özelliği ise diğer Urartu kalelerinde görülmeyen, iki ayrı tanrıya adanmış tapınağın olmasıdır.

 

Kaynaklar:

 

Van İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü

 

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü web sitesi. “Müze ve Örenyerleri: Van Müze Müdürlüğü.”