Bekdemir Çivisiz Camii, Samsun Kavak ilçesine bağlı Bekdemir köyündedir. Meşe ağacından ahşap yığma tekniğiyle yapılmış olan caminin yapımı sırasında hiç çivi kullanılmamıştır.

 

Caminin ilk kurulduğunda şimdiki yerinde olmadığı, köyün epey uzağında, dere boyunda bir mezarlık içinde inşa edildiği bilinmektedir. Daha sonra sökülerek bugünkü yerine nakledilmiştir.

 

 

İki katlı olarak inşa edilen cami, kareye yakın bir şekle sahiptir ve güney hariç üç cepheden revaklarla çevrilmiştir. Kuzey cephede yer alan giriş revakı daha geniş tutularak son cemaat mahallini hatırlatacak bir formda tasarlanmıştır.

 

Harime kuzey cephenin tam ortasında açılmış iki kanatlı ve oldukça süslü bir kapıdan girilir. Harim, cephelere iki kat halinde yerleştirilmiş pencerelerle oldukça bol ışık almaktadır. Caminin pencereleri orijinal olup göz alıcı bir güzelliğe sahiptir.

 

 

Caminin mihrap ve minberi de orijinaldir ve zengin süslemelerle bezelidir. Tavan, iç içe küçülen dörtgen çerçeveler halinde kademeli bir şekilde çatı boşluğuna doğru derinleşmekte ve en içte ise sekizgen bir çerçeve içine yerleştirilmiş dairesel bir göbekten oluşmaktadır.

 

 

Tezyinat bakımından oldukça zengin olan caminin süslemeleri özellikle mihrap, mihrap duvarı, minber, mahfil, tavan ve harim kapısında yoğunlaşmaktadır. Süslemeler genel olarak bitkisel karakterlidir. Mihrap ve mihrap duvarı süslemelerinde kandiller, vazodan çıkan çiçekler, rozetler ve palmetler görülmektedir.

 

 

Harim içinde ve harim dışında birtakım yazılar bulunmaktadır. Giriş kapısının üstünde etrafı üçgen tırtıklı, sarı ve kahverengiye boyanmış desenlerle belirlenmiş daire bir çerçeve içinde, yeşil boya ile yazılmış bir yazı yer almaktadır. Besmele ile başlayan yazı şu şekilde devam etmektedir: "Ya mufet-tihu'l-ebvab iftah lena hayre'l ebvab" (Ey kapıların açıcısı, bize hayır kapılarını aç). Harim içindeki mihrap duvarında, mihrabın üstünde tavana yakın bir konumda, müsenna tarzında yazılmış; güzel istiflenmiş bir kitabe mevcuttur. Kitabede "Maşallah Nakkaş Said 1293" ifadesi okunmaktadır. Bu kitabeden anlaşıldığına göre binanın süslemeleri Nakkaş Said tarafından Hicri 1293 (1876) yılında yapılmıştır.

 

Minberle mihrap arasında ve üst pencerenin altında yer alan sülüs tarzında yazılmış başka bir kitabede ise "Sahibu'l-hayrat ve'l-hasenat el Hacı Abdurrahman" şeklinde bir ifade okunmaktadır. Tarih verilmeyen bu kitabeden ise camiyi yaptıran veya yeni yerinde yeniden inşa ettiren kişinin adının Hacı Abdurrahman olduğu düşünülmektedir.

 

Bunların dışında mihrap duvarında, boyalı daire çerçeveler içinde Allah, Muhammed ve dört halifenin isimleri yazılmıştır. Halife isimlerinin yer aldığı bu daire çerçevelerin yanına boyama olarak, yine aynı büyüklükte, daire kadranlı ve rakamları Arapça olan bir saat şekli işlenmiştir.

 

 

Kaynak: Samsun Büyükşehir Belediyesi Samsun Araştırmaları, Samsun'da Bulunan İki Önemli Ahşap Eser Gökçeli ve Bekdemir Camileri, Yılmaz Can