“Zirva Yahnisi”, kullanılan malzemeler bakımından günümüz et yemeklerinden oldukça farklıdır. 10. yüzyıldan itibaren koyun eti veya tavukla nohut, sirke, şeker, bal, tarçın, badem ve safran eklenerek yapılan bu yemek; 15. yüzyıldan sonra değişime uğrayarak koyun eti, badem, kuru üzüm, bal, safran, hurma, kuru kayısı, kuru incir ve nişastadan yapılan bir yemek haline gelmiştir.
15. ve 16. yüzyıllarda çok tüketilen yemeklerden birisi olan Zirva cuma akşamlarında, Ramazan aylarında ve dini bayram akşamlarında, İstanbul’da Fatih ve Süleymaniye imaretlerinde ve Edirne’de II. Bayezid imaretinde halka ikram edilirdi. Yemek özellikle Ramazan gecelerinde pirinç ve zerde ile birlikte verilirdi.
13. yüzyıla ait bir yemek kitabı olan Kitâbü’t-Tâbih’de Zırvâ, Zîrbâc olarak geçmekte ve etli bir yemek olarak tarif edilmektedir. Halk dilinde Zirva yerine zırva da denmektedir. Saçma anlamına gelen zırva kelimesinin kaynağının da bu kelime olduğu düşünülmektedir.
Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü
Zirva Malzemeleri Nelerdir
Zirva Nasıl Yapılır
Et, yarım çay bardağı su ilave edilip ateşin üzerine konur. Rengi değişince bir su bardağı sıcak su ve tuz ilave edilerek pişirilir.
Bir kapta nişasta, su ile eritilir. Ayrı bir tarafta soyulmuş bademler ve ince ince doğranmış kayısılar haşlanır. Üzümlerin çekirdekleri çıkarılır. Hurma ve incirler doğranır. Tüm bu malzemelere ısıtılmış bal, erik ve safran da eklenerek nişastalı su ile birlikte ete katılır ve yoğunlaşana kadar karıştırılır. Pişen yemek ateşten alındıktan sonra üzerine haşhaş tohumu serpilir. Yaklaşık 10 dakika dinlendirildikten sonra servis edilir.
Kaynaklar
HATİPOĞLU,Ayşe, Osmanlı Saray Mutfağı’nın Gastronomi Turizmi Çerçevesinde İncelenmesi, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014
AĞARI, Şerife, Gelibolulu Ali’nin Surnamesinde Osmanlı Yemek Kültürü, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırma Dergisi, Cilt:7, Sayı:1, 2018
ÜNVER Süheyl , Fatih Devri Yemekleri, TC İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü, İstanbul, 1952
Edirne İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü